Türkiye genelinde etkili olan aşırı sıcaklar, çeşitli sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısının yükseldiğini, bu durumun özellikle bazı risk grupları için hayati tehlike oluşturabileceğini belirtiyor.
Normal şartlarda terleme ile vücut ısısı dengede tutulurken, yüksek sıcaklıklarda bu mekanizma yetersiz kalabiliyor. Yaşlılar, bebekler, kronik hastalığı olanlar ve açık alanda çalışanlar aşırı sıcaktan en çok etkilenen gruplar arasında yer alıyor.
Risk Grubundaki Kişiler
Aşırı sıcaklardan en fazla etkilenen gruplar arasında:
- Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzeri yaşlılar,
- 4 yaş altındaki çocuklar,
- Hamileler,
- Bakıma muhtaç bireyler,
- Açık alanda çalışanlar,
- Aşırı kilolu kişiler,
- Kalp, diyabet, solunum, böbrek ve karaciğer gibi kronik hastalıkları olanlar,
- Sürekli ilaç (tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, antidepresan vb.) kullananlar,
- Sokakta yaşayan çocuklar ve evsizler yer alıyor.
Özellikle yalnız yaşayan yaşlı bireyler, ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabiliyor.
Sıcaklardan Korunmak İçin Genel Önlemler
- 10.00–16.00 saatleri arasında dışarı çıkılmamalı, dış ortamda çalışmak zorunda kalanlar ise doğrudan güneş ışığına maruz kalmamaya özen göstermeli.
- Açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı şapka ve UV korumalı güneş gözlüğü kullanılmalı.
- Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde denize girilmemeli, güneşlenilmemeli. Güneş koruyucu kremler (en az SPF 15) kullanılmalı.
- Fiziksel aktivite ve spor sabah erken saatlerde ya da akşam serinliğinde yapılmalı. Her saatlik spor için 2-4 bardak su tüketilmeli.
- Yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar günde en az iki kez sıcak çarpması yönünden gözlenmeli. Bebekler daha sık kontrol edilmeli.
- Bebekler, çocuklar, engelliler ve hayvanlar kesinlikle park etmiş araçlarda bırakılmamalı.
- Kapalı alanlar iyi havalandırılmalı, güneş gören pencereler perdelerle gölgelenmeli.
- Vücut ısısını dengelemek için sık sık duş alınmalı veya el, ayak, yüz ve ense soğuk suyla serinletilmeli.
Beslenme ve Sıvı Tüketimi
- Günde en az 2-2,5 litre su tüketilmeli, susuzluk hissi beklenmemeli.
- Yağlı ve kızartılmış yiyeceklerden kaçınılmalı, sebze ve meyve ağırlıklı beslenilmeli.
- Su dışında ayran, süt ve taze sıkılmış meyve suları tercih edilmeli.
- Soğuk ve buzlu içeceklerden kaçınılmalı; kafein, alkol ve şekerli içecekler sınırlandırılmalı.
- Açıkta satılan ve çabuk bozulabilecek yiyeceklerden uzak durulmalı, hijyen kurallarına dikkat edilmeli.
Aşırı Sıcakların Yol Açtığı Sağlık Sorunları
- Güneş ve sıcak çarpması: Vücut ısısının tehlikeli seviyelere çıkması sonucu yaşanır. Kişi serin bir ortama alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğutulmalı ve acil sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- Sıcak bitkinliği: Güneş çarpmasının hafif formudur. Kişi serin yerde dinlendirilmeli, bol sıvı verilmelidir.
- Sıcak krampları: Aşırı terleme sonucu oluşur. Aktivite durdurulmalı, kişi dinlendirilmelidir.
- Güneş yanıkları: Deride kızarıklık, ağrı ve su toplaması ile belirti verir. Yanık bölge soğuk su ile temizlenmeli, tıbbi losyonlar dışında madde sürülmemelidir.
- İsilik (sıcak döküntüsü): Terlemeye bağlı cilt tahrişidir. Kızarık alanlar kuru tutulmalı, serin ortam sağlanmalıdır.
- Geç dönem etkiler: Ciltte erken yaşlanma, güneş lekeleri, katarakt ve deri kanserine yol açabilir.
Yetkililer, sıcak havalarda alınacak basit önlemlerle ciddi sağlık sorunlarının önlenebileceğini vurgulayarak özellikle riskli gruplarda bulunan vatandaşları dikkatli olmaları konusunda uyardı.