Nöbetçi Eczaneler
EBİS (elektronik çipli beton izleme sistemi) Çevre Şehircilik bakanlığı tarafından 2018 yılında hayata geçirildi. Dünyada ilk kez ve sadece Türkiye’de denenmiş, uygulanmıştır. İnşaatta dökülen betondan döküm esnasında alınan küp kalıplar içindeki numunelere ASELSAN’ın ürettiği çipler konulmaktadır. Beton numunelerin içindeki çipler yine ASELSAN tarafından gönderilen el terminalleri ile okutularak cep telefonundaki EBİS sistemine işlenir. Böylece Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Ankara’dan tüm ülkede dökülen betonları ve numunelerin akıbetini takip edebilmektedir. Numunenin hangi şantiyede hangi saatte alındığı, betonu döken mikserin irsaliyesi, müteahhitin kim olduğu, yapı denetim personelinin şantiyede olup olmadığı, yapı laboratuvarının onayı, taze betonun ısısı, slump deneyi sonucu, numunenin şantiyeden hangi gün ve saatte alınıp laboratuvara getirildiği, kür havuzunda kaç gün bekletildiği, havuz suyunun ve odanın ısısı, numunenin hangi gün ve saatte basınç deneyine tabi tutulduğu, deney sonucu Ankara’dan ve il müdürlüklerinden an ve an izlenebilmektedir. Yine ASELSAN tarafından üretilip yapı laboratuvarlarına zimmetlenen basınç test cihazlarında bulunan kameralarla da deneyler izlenebilmektedir. Böylece yapı kalitesinden taviz verilmemesi hedeflenmiştir.
Şantiye Şefliğinde Şantiyede Sistemden Onay Vermeden Beton Dökülemeyecektir
Bugüne kadar EBİS sistemi; Yapı denetim, Yapı Laboratuvarı, Beton santrali arasında işleyen bir sistemdi. Bugün artık şantiye şefleri de sisteme dahil oldu ve EBİS sisteminden onay vermedikçe beton dökülemeyecek, dolayısıyla yapı laboratuvarı çipli taze beton numunesi alamayacaktır. Aselsan GPS sistemi ile şantiye şefinin onayı şantiyeden verip vermediğini görebilmektedir. Yapı laboratuvarlarının aldığı taze beton numunelerinin nasıl alınacağı, çipin betonun içine nasıl yerleştirileceği, el terminaliyle nasıl okutulacağı, EBİS sistemine nasıl kaydedileceği, artık şantiye şeflerinin de hakim olmak ve sorumluluk almak zorunda olduğu konulardır. Bu değişiklik 8 Mart’ta uygulanmaya başlanmıştır. EBİS sisteminden şantiye şefinin şantiyede olup olmadığının tespit edilebilmesi, bugüne kadar genelde şantiyeye pek uğramayan şantiye şeflerinin artık beton döküm süresi boyunca şantiyede bulunmalarını zorunlu kılmaktadır, bu da bu güne kadar hep arzuladığımız hedef sonuçtur.
İDİS (İnşaat Demiri İzleme Sistemi)
Bunun yanında 30 Nisan’da İDİS (inşaat demiri isteme sistemi) de uygulamaya başlanacaktır. Sorumluluk yine şantiye şefine verilecektir. Şantiyeye inen her parti demirden Yapı Laboratuvarları numuneler alarak İDİS sistemin kaydedecekler ve demir numunesi de böylece uzaktan takip edilebilecektir. Ayrıca Bakanlık ve ASELSAN sertleşmiş betondan alınan karot numunelerine de çip yerleştirilip izlenebilmesi üzerine çalışmaktadır. Bakanlık tüm bu gayretleriyle inşaatlarda halk arası tabirle “beton ve demirden çalınmasını” kesin kez engellemeyi hedeflemektedir. Deprem ülkesi olduğumuz ve bugüne kadarki yapılarımızın depreme ne kadar hazırlıksız olduğu gerçeğini göz önüne aldığımızda bunun yapılması bir zaruretti, geç bile kalındı.
Şantiye Şefliği Üstlenebilme Şartları
Eskiden yeni mezunlar dahil herhangi bir mimar, inşaat mühendisi, hatta elektrik, makine mühendisleri, hatta ve hatta inşaat teknikerleri bile şantiye şefliği üstlenebilmekteydiler. Bir kişi aynı anda 5 şantiyenin şantiye şefliğini üstlenebilmekteydi, tabi ki sadece kağıt üstünde. Bugüne kadar genelde şantiye şefleri şantiyenin adresini bile bilmezlerdi (işini layıkıyla yapmış az sayıda teknik arkadaşı tenzih ederim). Bu yıldan itibaren sadece mimarlar ve inşaat mühendisleri şantiye şefliği yapabileceklerdir. Şantiye sayılarına da kısıtlama getirilmiştir. Artık bir kişi aynı anda 5 şantiyenin şefliğini yapamayacaktır. Bir kişi 4500m2 yi geçmeyen en fazla 3 işi aynı anda üstlenebilir. 7500 m2 yi geçmeyen en fazla 2 işi aynı anda üstenebilir. Her biri 1500m2 yi geçmemek şartıyla aynı anda 4 işi birden üstlenebilir. Bir kişi 7500m2 yi geçen tek bir inşaatı veya tek bir kamu yapısı inşaatını sadece tek bir işi üstlenebilecektir.
Şantiye Şefliği Deneyim Şartı
Ayrıca şantiye şeflerine deneyim şartı da getirilmiştir. 75 yaşını geçenler veya şantiye şefliği yapmaya engeli olanlar şantiye şefliği yapamaz. 1500m2 ye kadar olan şantiyede deneyim şartı aranmaz. 1500-4500 m2 arası iş üstlenebilmek için önceden bir üstyapı işinde m2 fark etmeksizin bir şantiye şefliği yapmış olması gerekmektedir. 4500-7500 arası bir iş üstlenebilmek için daha önce en az 1500m2 lik bir işte şantiye şefliği yapmış olması gerekmektedir. 7500m2 yi geçen bir işi üstlenebilmek için daha önce en az 4500m2 yi geçen en az bir işte şantiye şefliği yapmış olmalıdır.
Şantiye Şefi Bulma Sıkıntısı Baş Gösterdi
Gerek 6 Şubat felaketinin yaşandığı bölgede göçen binaların şantiye şeflerinin çoğunun gözaltına alınmış olması, gerek inşaatta en büyük sorumluluğun şantiye şeflerine verilmesi, gerek şantiye sayısı sınırlaması getirilmesi, gerek deneyim şartı getirilmesi, gerekse aktif şantiye şefliğine geçilmiş olması gibi nedenlerle inşaat sektörü şantiye şefi bulma krizi yaşamaya başlamıştır. Yukarıda saydığımız endişelerden ötürü mimarlar ve inşaat mühendisleri şantiye şefliği üstlenmek istememektedirler. Şantiye şefi bulamadıkları için belediyelerde ruhsat bekleyen, inşaata başlayamayan çok sayıda müteahhit vardır. Eskiden şantiye şeflerine yıllık çok komik ücretler ödenmekteyken bugün aylık olarak yüksek ücretler (eskiye kıyasla) ödenme durumu oluşmuştur. Bu ücretleri ödeyecek müteahhitler de şantiye şefinin tam zamanlı şantiye bulunmasını isteyeceklerdir. Bu da zaten yıllardır arzuladığımız ve önerdiğimiz nihai hedeftir.
Yapı Laboratuvarı ve Çip Ücretlerini Artık Müteahhitler Ödeyecek
Bugüne kadar yapı denetimlerin üstlendiği Yapı Laboratuvarı numune alma ve deney ücretleri ile beton numunelerin içine konacak olan elektronik çip ücretlerini artık müteahhitler ödeyecektir. Hesaplamalarıma göre bu değişiklikler daire fiyatlarını çok etkilemeyecektir.
