TBMM Başkanvekili ve DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, tedavisinin 18. gününde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. Önder, 1962 yılında Adıyaman’ın merkez ilçesinde, Türkmen kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.
Zorlu Bir Hayat Mücadelesi
Berber ve arzuhalci olan babası, 1960’lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi’nin Adıyaman kurucusu ve il başkanıydı. Babasının sirozdan ölümünün ardından annesi ve dört kardeşiyle birlikte dedesinin evine taşınan Önder, genç yaşlarda hayat mücadelesine başladı. Fotoğrafçılık yaparak ailesine katkı sağlasa da, ailesinin geçimini sağlayacak kadar kazanç elde edememesi üzerine mevsimlik işçilik yaptı. 16 yaşında Sıtma Savaş ve Eradikasyon Teşkilatı’nda çalışan Önder, Milliyetçi Cephe Hükûmeti’nin kurulmasıyla işini kaybetti ve bir lastik tamirci dükkanı açtı.
Siyasi Mücadele ve Cezaevi Yılları
Önder, 1978 yılında Adıyaman Lisesinde eğitim aldığı sırada Maraş Katliamı’nı protesto ettiği için tutuklanarak cezaevine girdi. Tahliye olduktan sonra üniversite sınavına girerek Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini kazandı. 12 Eylül Darbesi sırasında Ankara’dayken, ilk tutuklama dalgasında hapse girdi. Yargılama süreci sonrasında 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Önder, 105 gün boyunca saklandığı gecekondudan ihbar edilerek yakalandı ve çeşitli cezaevlerinde yedi yıl hapis yattı.
Gezi Direnişi ve Siyasi Kariyer
2013 Taksim Gezi Parkı direnişine katılan Önder, biber gazı fişeği nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Aynı yıl, Abdullah Öcalan ile Türk Hükûmeti arasında yapılan Dolmabahçe Mutabakatı’na katkı sağlayan HDP’li siyasetçiler arasında yer aldı. 2018 yılında Nevruz kutlamalarındaki konuşması nedeniyle hapis cezasına çarptırılan Önder, 4 Ekim 2019’da Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar üzerine serbest bırakıldı.
Parlamenterlik Kariyeri
2011 yılında Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku’nun desteğiyle katıldığı seçimlerde İstanbul 2. bölgeden milletvekili seçilen Önder, 2014 yerel seçimlerinde HDP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu ancak kazanamadı. 2015 genel seçimlerinde ise HDP’nin Ankara 1. bölgeden milletvekili seçildi. TBMM 24., 25. ve 26. Dönemlerinde Ankara milletvekili olarak görev yaptı. 2023 Türkiye genel seçimlerinde DEM Parti’den 28. dönem İstanbul milletvekili olarak seçildi.
Son Duruşma ve Anı
Sırrı Süreyya Önder, 16 Mayıs 2024’te görülen Kobani Davası’nda beraat kararı almıştı. Yönetmenlik, senaristlik, oyunculuk ve müzik yapımcılığı gibi çeşitli alanlarda da faaliyet gösteren Önder, ulusal basında köşe yazarlığı yaparak geniş bir izleyici kitlesine hitap etti.
Önder’in yaşamı, siyasi mücadelesi ve halk için verdiği mücadeleler, Türkiye’nin yakın siyasi tarihinde önemli bir yer tutmuştur.